Als je op slechts een paar meter afstand een balletpaar in volle concentratie een stuk ziet dansen, dan hoor je ook het snuiven, de schurende lichaamsdelen, het neerkomen na elke sprong. Soms denk je zelfs het spannen van de spieren te kunnen horen, zo expressief is het huwelijk tussen kracht, souplesse en elegantie. Perfectie harmonie in teamverband: het was een indrukwekkende eerste les van een nieuw jaar Topsport Community.
De vrienden van de Topsport Community hebben doorgaans het nodige van de wereld gezien. Toch werd het nieuwe jaar geopend op een plek waar nog vrijwel niemand ooit had gestaan – laat staan gedineerd: het podium van het Nieuwe Luxor Theater in Rotterdam, thuishaven van het Scapino Ballet. Daar werd op maandagavond 18 maart het thema bekendgemaakt dat de activiteiten van het komende jaar zal kleuren: het team. Een Afrikaanse wijsheid luidt immers: alleen ga je snel, samen kom je verder. Het zou het motto van de Topsport Community zelf kunnen zijn, merkte Pieter van den Hoogenband al op.
Bij het diner, de traditionele opening van het nieuwe jaar, schoven veel nieuwe mensen aan, als bewijs van de ambitie het Topsportnetwerk flink te verbreden. Komend jaar worden weer drie Connects georganiseerd, elk met de blik op verschillende aspecten van ‘het team’. Er zijn intiemere bijeenkomsten onder de nieuwe naam ‘Oog in Oog’ en ook weer een publieks-event in het DeLaMar Theater in Amsterdam, dat in januari 2019 voor het eerst was uitverkocht. Een andere noviteit voor de Topsport Community, zo kondigde Priscilla Janssens aan, is de eigen podcast. Daarin zullen aansprekende verhalen worden gedeeld over presteren, pieken en de mogelijkheden en moeilijkheden van teamwerk, allemaal vanuit het ideaal van de Topsport Community om werelden bij elkaar te brengen en samen vooruitgang te boeken.
Kracht van het team
Als de muzikale omlijsting van het diner iets zegt over het komende Topsportjaar, dan wordt het smullen geblazen. Eerst werd er door Jozefien Debaillie en Rubén Garcia Arabiten, twee dansers van Scapino, gedanst op de muziek van en door Michiel Borstlap, live gespeeld op de vleugel. Tussen de gangen door danste Besim Hoti een solo, begeleid door Katja Dirven op de cello. Bonnie Doets, sinds 1993 verbonden aan Scapino en in 2013 gelauwerd met de Gouden Zwaan, legde uit dat bij Scapino geen sprake is van de traditionele hiërarchie binnen balletgezelschappen, van aspirant via élève tot corps de ballet: bij Scapino doet iedereen meteen mee. “We moeten allemaal elkaars rol kunnen dansen. Waarom? Omdat iedereen zijn eigen kracht heeft en we zo betere producties maken.”
De kracht van het team komt het komende jaar voortdurend terug. Niet alleen de voordelen van teamwerk, maar ook de nadelen, of liever: de uitdaging om een team goed te laten functioneren. Want topsporters willen het beste uit zichzelf halen – en hoe doe je dat als het team daar niet aan bijdraagt? Of andersom: je wilt met een team presteren, maar één sporter staat die topprestatie in de weg? Zo vertelde Teun de Nooijer over zijn ervaringen toen hij in de aanloop naar de Olympische Spelen van 2012 opeens uit de hockeyselectie werd gezet door coach Paul van Ass. Hij was het er niet mee eens, vocht zich terug in het team door nog harder te gaan werken en haalde uiteindelijk een prachtige zilveren medaille in Londen met een groep die veel hechter was dan voorheen. Ook Daphne Koster, voormalig aanvoerder van het Nederlands voetbalteam, deed een boekje open over de moeite die het kan kosten om een team net dat extra zetje te geven dat nodig is om die volgende stap te zetten. Daphne: “De coach is in dat proces heel belangrijk. Ik kon de visie van Vera Pauw op het veld in praktijk brengen en de andere meiden daarin meenemen. Toen wij ons kwalificeerden voor het EK van 2009, was dat al een bijzonderheid. Dat wij ons voornamen daar ook voor een medaille te gaan, dat was ongekend. Daarvoor moesten we echt door een muur breken. Dat we daar die bronzen medaille hebben veroverd, is de basis geweest onder de huidige successen. Om zoiets klaar te spelen moet je ervoor gaan, mensen meenemen, leven voor je sport en anderen inspireren. Al die ingrediënten heb je nodig om een eenheid te vormen en grenzen te verleggen.”
Over de resultaten op het komende WK voor vrouwen is Daphne iets minder optimistisch. “Dat zal lastig worden, zoals altijd nadat een groot succes is behaald. Zoiets verandert de hiërarchie in een team, daar moet je als coach goed mee omgaan. Ze kunnen goed voetballen, maar ze zijn ook een team waarop wordt gejaagd. Het gaat interessant worden om te zien hoe ze daarmee omgaan.”
Topsport Community Award
Bibian Mentel, de winnares van de eerste Topsport Community Award schitterde door afwezigheid bij het diner. Haar man Edwin Spee legde uit dat Bibian was geopereerd aan een tumor in haar rug en dat ze als gevolg daarvan niet kon lopen. De prognoses waren desondanks niet beroerd en ze was vast van plan, zo kon ze de aanwezigen zelf vertellen via een videoverbinding met haar ziekenhuisbed, in het revalidatiecentrum weer helemaal de oude te worden. Humberto Tan, gastheer van de avond, vroeg haar hoe ze toch altijd zo optimistisch wist te blijven. Bibian: “Ik ga sowieso herstellen, dat neem ik me voor. En ik ben niet bang om daarvoor hard te werken, dus kom maar op. Ik heb heus wel momenten dat ik het even moeilijk heb, maar ik weiger deze ziekte mijn leven te laten bepalen. Ik blijf genieten. Het liefst lopend, maar als dat niet meer zou lukken, dan moet het maar anders. Ik heb prachtmensen als Esther Vergeer en Jetze Plat als voorbeeld, zij zijn stoer en sterk en leiden een mooi en gelukkig leven. Daar ga ik voor. En verder wil ik gewoon heel graag, dat is de motor achter mijn gedrevenheid. Zo simpel kan het zijn.”
Na deze opwekkende boodschap, beloond met een daverend applaus, werd het tijd om voor de tweede keer de Topsport Community Award uit te reiken. Pieter van den Hoogenband las het juryrapport voor: “Het bestuur heeft unaniem besloten dat deze keer een coach de winnaar zal zijn. Onder het thema van vorig jaar,‘Pieken is een kunst’, heeft deze coach een nieuwe weg geplaveid met als historisch resultaat vier medailles op de Olympische Spelen van 2018, waaronder de eerste olympische shorttrackmedaille voor Nederland. Vanuit de technologische vernieuwing die door hem in het shorttrack is doorgevoerd is deze coach niet alleen een inspiratie voor de sport, maar ook voor de wetenschap en het bedrijfsleven. Hij staat bekend om zijn creativiteit en originaliteit bij het bedenken van trainingen en de voorbereiding van zijn sporters op grote toernooien. Zijn gedrevenheid om mensen voortdurend uit te dagen anders te denken. Dit past perfect in het plaatje van de Topsport Community en daarom is het mij een eer de award uit te reiken aan: Jeroen Otter!”
Ultieme teamwerk
De overrompelde Otter – “Ik dacht dat zulke uitreikingen altijd werden voorgekookt, maar ik wist van niks!” – was niet alleen verguld met de prijs, maar wilde best meteen even uitleggen waarom hij altijd zo stoïcijns langs de kant staat. Jeroen: “De sporters hebben al emoties genoeg. Het is in het shorttrack het ene moment een vrolijke high-five en het volgende moment dikke tranen. Elke sporter heeft recht op een coach die op dat moment ook het beste uit zichzelf haalt. Met een knipoog of een half woord kan ik misschien net het verschil maken, maar dan moet ik zelf rustig zijn en het overzicht bewaren. Dat kan niet als je meegaat in al die emoties. Hoe ik dat volhoud? Vroeg naar bed gaan en lange nachten maken.” Margriet de Schutter, voormalig shorttrackster, wist mooi te omschrijven waarom Jeroen deze award dik verdiende: “Jeroen heeft ervoor gezorgd dat er in een individuele sport een team staat waarin iedereen elkaar het succes gunt en elkaar ook beter wil maken. Want ze weten: als jij beter wordt, dan word ik dat ook. Daarom houden ze niets achter, zijn ze altijd eerlijk en gaan ze er vol voor. Dat voor elkaar krijgen, dat is heel knap. Dan ben je een groot voorbeeld.”