Er is weinig spiritueels aan een trap tegen de nieren of een beuk tegen het hoofd. Het beeld van de vechtende Lucia Rijker, die in haar profcarrière 54 partijen heeft gevochten en ze allemaal won, laat zich dan ook lastig verenigen met de rustgevende gestalte die voor ons staat. De ruimte is verlicht met kaarsen, meditatieve muziek klinkt uit de speakers. De dertig aanwezigen hebben hun schoenen moeten uitdoen en luisteren aandachtig naar de zacht sprekende Rijker, die kaarsrecht en ontspannen het verhaal doet van haar bijzondere reis van de boksring naar het boeddhisme.

Golflengte

Ze heeft carrière gemaakt met haar woede, ze windt er geen doekjes om. Als ze in de boksring stond, werd ze heel dierlijk: op gevoel ging ze op zoek naar de zwakke plek van haar prooi. Haar grote talent was dat ze die snel wist te vinden of simpelweg niet nodig had: van de 54 partijen (kickboksen én boksen) eindigden 39 in een knock-out. Liefst 23 jaar lang, zes keer per week, twee keer per dag, kon ze die woede eruit laten, zonder reserve. Het dierlijke in haar kreeg dan de vrije hand, dat was niet altijd leuk voor haar omgeving. Die woede heeft ze nog steeds, maar nu kan ze ernaar kijken. Soms doet ze er dan wat mee en soms niet, ze heeft geleerd te reflecteren. Ze woonde in Los Angeles toen ze op een dag zo boos was op haar trainer, dat een andere leerling voor haar ging chanten. Dat maakte ze voor het eerst mee, dat iemand rust probeerde te creëren door eindeloos dezelfde frase te herhalen. Later, na weer een woede-uitbarsting, reed ze in een opwelling naar een boeddhistisch centrum: oké, leer me maar wat jullie precies doen. Ze leerde te chanten: steeds dezelfde zin, steeds dezelfde herhaling, steeds opnieuw. En het werkte. Ze vond wat rust, werd minder makkelijk te provoceren.

Met religies had ze niks, maar ze was nu wel geprikkeld. Ze leerde hoe de westerse psychologische kijk maar een beperkt blikveld heeft, dat je ook naar karma kunt kijken. Dat het niet uitmaakt wat je doet, maar dat je ergens komt. Wat is jouw ‘vehicle’ voor die reis? Wat maakt je wakker? En dus ook: waarom doe je wat je doet? In haar geval: waarom wil ze zo graag winnen? Die vraag hield haar al veel langer bezig, dagboeken heeft ze erover volgeschreven. Almaar schrijven, steeds zoeken. Ze kreeg oog voor het spirituele van de topsport. Natuurlijk, de uitingsvorm van kickboksen is gewelddadig, maar bij boksen al veel minder. Dat is meer een kunst, een dans zelfs. Dansen, bewegen, zoeken, peilen, prikken en toeslaan. Als ze op haar piek presteerde, voelde ze dat ze ‘aligned’ was – sommige dingen kan ze het best in het Engels uitleggen. Dan zaten haar fysiek, haar psyche en haar ziel op dezelfde golflengte, dezelfde trilling. Dan stroomde het, hoefde ze niet na te denken. Dan ging alles als vanzelf. Dan voelde ze de trilling van de tegenstander en wist ze dat die verzwakt was, hoe stoer die zich ook voordeed. Dan wist ze al wat er ging gebeuren, was het nog slechts een kwestie van tijd.

Over de grens

Het helpt om te leren luisteren naar die trilling. Zoals ze ook had geleerd in het hier en nu te blijven, in haar lichaam, zonder afleiding van buiten. Vaak stopte ze drie dagen voor een gevecht al met praten; alle afleiding werd buitengesloten. Ook in haar hoofd werd het dan stil. Geen getetter, geen twijfel, geen onzekerheid over wat anderen zouden vinden, gewoon: stilte. Niet dat het altijd lukte, soms was een tegenstander gewoon imponerend sterk of groot. Maar ook dan hielpen de boeddhistische lessen. Want het boeddhisme kent geen tegenslag, alles is een ‘opportunity’. Ze moest dus de situatie ‘reframen’: die kolossale tegenstandster bood haar de kans te laten zien wat ze kon, die was slechts een obstakel op weg naar wat ze wilde bereiken. Ze is daarbij ook wel eens over haar grenzen gegaan. In een demonstratiepartij kickboksen tegen een man liep ze tegen haar enige knock-out aan. Een flinke knauw voor haar ego en daardoor een leerzame ervaring, die tot nederigheid stemde. Het is goed om soms over je grenzen te gaan, alleen zo leer je jezelf kennen. En een tik, dat hoort nu eenmaal bij het spel

Daarom was ze zo boos geweest toen Badr Hari in die beroemde kickbokspartij tegen Rico Verhoeven opgaf wegens een gebroken arm. Hij had een krijger moeten zijn: één wapen was weliswaar uitgeschakeld door zijn tegenstander, maar hij had er nog drie over. Hij had zijn tactiek moeten aanpassen en een andere weg moeten zoeken om te kunnen winnen. Zelf benaderde ze elk gevecht als een gevecht met de dood: vechten om haar angst te bezweren. Uiteindelijk is alles angst, ook woede.    

Accept & appreciate

Maar alles went. De overwinningen werden leger, wat maakte een nieuwe titel nog voor verschil? Ze ging zich afvragen: wat is voor mij rijkdom? Het antwoord bleek verrassend eenvoudig: met haar moeder en haar familie om de tafel zitten, gezellig genieten van het moment. Niet bezig zijn met morgen, het volgende gevecht, de volgende titel. Het kwam allemaal samen toen ze vlak voor een groot gevecht in Las Vegas haar achillespees scheurde en kort daarna haar moeder overleed. Twee liefdes waren opeens weg, wat nu? Waarom deed ze dit ook alweer? Vroeger zou ze nog bozer zijn geworden, nog harder zijn gaan trainen. Nu kon ze haar gedachten bekijken en, ondanks alle verdriet, ook de mooie kanten zien. Wederom bood het leven haar een opportunity. Nu geeft ze personal coaching en ‘group empowerment’, met als centrale begrippen: admit, acknowledge, accept, appreciate. Het is ook haar eigen weg geweest: ze heeft leren accepteren. Ze heeft geleerd te relativeren. Niet alles, hoor, ze heeft ook buiten de boksring veel gestreden. Bijvoorbeeld om het vrouwenboksen op de Olympische Spelen te krijgen. Daarvoor moest ze een nieuw plaatje van de vrouw in het hoofd duwen van alle sportbestuurders die dachten dat vrouwen geen vechters konden zijn. Zoiets kost tijd, dat wist ze toen ze eraan begon. Maar ze wilde dat jonge meisjes na haar konden opgroeien met de gedachte dat ze wereldkampioen boksen konden worden, iets wat in haar tijd niet eens bestond. En ook voor dit proces gold, zoals dat voor alles geldt: als je iets wilt, dan is het een kwestie van afzien, volhouden en geloof houden. Rustig ademhalen. Als het af en toe te veel wordt, dan kan mediteren en chanten enorm helpen. En dat geldt beslist niet alleen voor sporters.

Tenslotte werden de aanwezigen uitgedaagd om zelf aan de slag te gaan om de mentale kant van topsport te ondervinden. Onder toeziend oog van Lucia gingen de bokshandschoenen aan en kwamen de gasten in actie.