Tot in de zesde maand van haar zwangerschap trad ze nog op en zes weken na de bevalling stond ze alweer in de dansstudio te oefenen. Hij maakte zich onsterfelijk door in een beladen interland beslissend te zijn met een uitgekiende try, die tot op de halve pas en kwart seconde precies werd uitgevoerd. Een mooie aflevering van Top met Top speelde met verwachtingen door de oerkracht van danseres Bonnie Doets te paren aan het technisch vernuft van rugbyer Tim Visser. “Een perfecte uitvoering is ‘poetry in motion’: genieten.” 

Bovenin het EY-gebouw aan de Amsterdamse Zuidas legt Bonnie Doets (45), de grande dame van Scapino – wat heet: van het Nederlandse dansen – haar omzwachtelde been op de stoel voor haar. Haar knie is even stuk: kraakbeen, knieschijf, meniscus, alles draagt de sporen van meer dan dertig jaar intensief dansen. Vanaf haar veertiende vrijwel elke dag in de spitzen – eerst op de zware beroepsopleiding, daarna tijdens repetities en uitvoeringen van duizenden dansvoorstellingen, waarvan de choreografie, zo zegt ze zelf, meestal nog in haar lichaam zit. Zet de juiste muziek op en het komt er zo weer uit. Een tennisslag is een complexe beweging, maar als je die genoeg hebt geoefend, dan kun je die zonder nadenken goed uitvoeren. Dat is ook het geheim van dansen: oefenen en uitvoeren, niet te veel nadenken. Tijdens de voorstelling moet je echter ook oog houden voor de dansers om je heen: gaat alles goed? Als iets misgaat of iemand raakt geblesseerd, dan moet ter plekke een oplossing worden bewerkstelligd – zonder woorden. Net als klassiek ballet is moderne dans tot in de kleinste details doordacht en geoefend, maar ook daar moet af en toe worden geïmproviseerd.

De sport rugby lijkt in alles een tegenpool van ballet: de sierlijke lichaamsbeheersing van dansers tegenover het brute geweld van bonkige kerels. Toch blijkt ook dat fysieke geweld ingekapseld te zijn in vele regels en subtiele techniek, zo vertelde oud-rugbyer en voormalig Schots international Tim Vissers. Juist omdat het zulke sterke kerels zijn, zijn de regels erg streng: als je iemand op de verkeerde manier neerhaalt, kan hij ernstig gewond raken. Doordat de juiste techniek vanaf het jongste begin wordt aangeleerd, komen in het rugby verrassend weinig blessures voor. Ook de regels worden streng gehandhaafd; in het rugby is de scheidsrechter de baas en zijn beslissing wordt geaccepteerd. Een kwestie van respect, aldus Tim. “In het rugby leer je respect voor de regels, voor de scheidrechter en voor de tegenstander. Dat is heilig. Een sport waarbij zoveel kracht in het spel is, vereist veel discipline van de beoefenaars. Die discipline nemen ze mee in de rest van hun leven. Er zijn niet voor niets bijzonder weinig rugbyers die na hun sportieve carrière in de problemen komen. In het rugby leer je alles wat je nodig hebt om goed door het leven te stappen. En om een kind goed op te voeden. Laat het een tip zijn.”    

Kleine marges

Ballet en rugby hebben meer gemeen dan je zou denken. Naast de discipline die nodig is om het jarenlange trainingsregime vol te houden, inclusief alle aanslagen op het lichaam, is techniek bepalend voor de uitvoering. Voor het lekenoog lijkt een rugbywedstrijd een worstelwedstrijd waarbij je mag rennen, maar de looppatronen worden eindeloos geoefend, net zoals de momenten van overspelen en de manier waarop: een fractie van een seconde te vroeg of te laat en de bal gaat verloren – zo klein zijn de marges op topniveau. Een perfecte uitvoering is dan ook, zo zei Tim: “Poetry in motion. Genieten.”

Een opvallend verschil zijn de fysieke verschijningen. Natuurlijk, rugbyers zijn over het algemeen groot en gespierd, waar dansers slank en lenig zijn, maar binnen een dansgezelschap verschillen de dansers onderling niet zoveel. Dat is geen toeval: in een dansensemble is het de bedoeling dat iedereen kan wat de ander kan, je moet elkaar op ieder moment kunnen vervangen. Bij rugby ligt dat anders. Tim: “Dik, dun, lang, kort: in een rugbyteam is er altijd een positie waarop jij nodig bent. Ik was een winger, ik kon hard over de flanken rennen. In een scrum zou ik vermorzeld worden, daar staan de giganten. Je leert dus al snel respect voor elkaars kwaliteiten, in een rugbyteam heb je al die verschillende lichamen nodig.” 

Discipline en doorzettingsvermogen

Net als in het werkende leven geldt ook voor topsporters en topdansers dat een groot deel van de week bestaat uit routineuze handelingen. Opwarmen, trainen, oefenen, veel is cyclisch en voorspelbaar. Hoe voorkom je dat die eindeloze herhaling niet verlammend gaat werken? Bonnie: “Ik heb geleerd om mijn gedachten uit te schakelen. Elke dag doen wij dezelfde basisoefeningen, dezelfde oefeningen die we al ons leven lang doen, al worden ze natuurlijk steeds complexer. Ik weet waarom we ze doen en ik denk daarom nooit bij een plié: echt waar, weer eentje? Hoeveel miljoen heb ik er al niet gedaan? De liefde voor het vak creëert ook een bepaald doorzettingsvermogen, daardoor kun je jezelf ertoe zetten het te doen. Zonder doorzettingsvermogen kom je er niet, zo simpel is het.” Tim: “Ik hou van routines; ik deed elke warming-up precies hetzelfde. Dat gaf me houvast, daardoor was ik nooit zenuwachtig voor een wedstrijd. Toen ik stopte, merkte ik dat ik dergelijke routines miste; ik werd knorrig, ongeduldig. Nu breng ik ze weer terug in mijn leven, dat helpt. Ik heb die discipline nodig.” Bonnie: “De truc is ook om dat wat je doet, wat je mag doen, niet voor vanzelfsprekend te nemen. Daarom bewonder ik Roger Federer zo. Zo gedisciplineerd, zoveel liefde voor de sport. Op zijn 35^e heeft hij zichzelf nog een nieuwe backhand aangeleerd, dat zegt alles.”

Move the needle

Als presentator Humberto Tan het volgende duo toppers aankondigt, heeft hij het over ‘things that move the needle’. En inderdaad, van zowel ondernemer Ben Woldring als van voetbalcoach Sarina Wiegman kunnen we zeggen dat zij de naald hebben bewogen. Woldring werd bekend als dat dertienjarige jochie dat in 1998 als eerste een website lanceerde – Bellen.com – waarop telefonietarieven van de verschillende aanbieders werden vergeleken. Inmiddels is hij directeur van de Bencom Group, een succesvol internetbedrijf dat afgelopen jaar met Gaslicht.com de prijs van Website van het Jaar binnensleepte. Sarina Wiegman is natuurlijk de bondscoach die de Nederlandse voetbalvrouwen de EK-titel heeft bezorgd en afgelopen jaar een finaleplaats op het WK voetbal. Waar zij beiden een omvangrijk team vol verschillende persoonlijkheden moeten managen, kan Sarina voor elke wedstrijd maar elf speelsters opstellen. Ben: “Dan moet je steeds veel mensen teleurstellen. Hoe krijg jij het dan voor elkaar dat het team naar buiten toe altijd eensgezindheid uitstraalt?” Sarina: “Allereerst moet je als staf de toon zetten. De manier waarop je met elkaar omgaat, de openheid, het vertrouwen: het gedrag dat je zelf laat zien, dat krijg je ook terug. De beleving binnen de groep was er, maar inderdaad: de onderlinge competitie ook. Ik zorgde er altijd voor dat voor het toernooi al duidelijk was wat ieders rol zou zijn. Dat was voor sommigen natuurlijk teleurstellend en ik gaf ook de ruimte voor die emotie, maar uiteindelijk moesten ze hun rol wel accepteren. We werkten veel met voorbeelden en filmpjes, dat hielp ook. Dan wist iedereen waar ze aan moesten werken.” 

Muur doorbreken

Na een mooi gesprek over het managen van verwachtingen binnen teams en hoe je alle individuen ruimte kunt geven zichzelf te ontplooien, moet Ben nog iets van het hart. “Ik ben een Groningse ondernemer. Toen ik in 2003 Entrepreneur of the Year werd, kwam ik terecht in een netwerk met andere succesvolle ondernemers, op elk gebied, van wie ik veel heb kunnen leren. Bijvoorbeeld hoe belangrijk het is het juiste team om je heen te verzamelen. En hoe leerzaam het is kennis te delen, ook met bedrijven die iets heel anders doen. Daarom moet deze regio goed worden ontsloten, maar ik heb niet het idee dat men in Den Haag die urgentie ook voelt.” Ook Sarina heeft nog een muur die moet worden doorbroken: “Ik zie nog steeds dat soms bepaalde mannen op trainersposities worden benoemd, terwijl er betere vrouwen beschikbaar zijn. Het voetbal is wat dat betreft behoorlijk behoudend. Tegelijk weet ik dat klagen geen zin heeft, dus we doen gewoon ons best te laten zien dat er in Nederland veel goede vrouwelijke coaches zijn. Achter de schermen maak ik me daar ook hard voor, maar eerder in een adviserende rol. Ik zal niet snel activistisch de barricade op gaan, dat is mijn stijl niet.”

Woldring: “Gezond verstand zegeviert niet altijd, je moet daarom altijd scherp blijven. Zo kan het bedrijfsleven nog flink wat leren van de sportwereld als het gaat om de omgang met blessures. Een van onze programmeurs kreeg een hernia en had in het reguliere circuit zes maanden op een wachtlijst moeten staan. Wij wisten zelf een speciale kliniek te vinden die hem er in vier weken weer bovenop kon helpen. De verzekering werkte niet mee, dus dat geld hebben we als bedrijf voor hem betaald. Het werkte: na vier weken kon hij weer vol aan het werk. Extra gemotiveerd ook, omdat we hem zo hadden geholpen. Dankbaarheid, teamgeest; het straalde uit op het hele bedrijf. Ik vind het onbegrijpelijk dat zo’n verzekeringsmaatschappij niet inziet dat we de maatschappij niet alleen vijf maanden ziektekosten besparen, maar dat dit ook op persoonlijk vlak veel oplevert. Het laat maar zien dat succes soms makkelijk lijkt, maar dat het vaak een grote berg werk is. Daar moet je je wel doorheen zien te worstelen. En dat kun je nooit in je eentje.